Making Literature Travel

(Original Poem: Catalan)
EL COR DE CHOPIN
Recordo els dits de la meva germana
sobre les tecles negres i espelmoses
del piano de casa, 
els seus peus menuts als pedals 
caminant suaument,
com si passessin per damunt d’un somni.
Cada tarda, ella aprenia a tocar
Chopin, una vegada rere l’altra,
mentre jo feia els deures o jugava
a terra al seu costat, 
sota la cua llarga dels cabells
i un cel de pentagrames.
Cada vespre, els seus nocturns neixien
de martellets de fusta, els sentíem niar
pels racons d’aquell pis de lloguer dels setanta,
voletejant en l’hora baixa
com ocells resplendents vora l’abisme.
Un dia de juny, mentre la padrina
netejava maduixes a la cuina,
va surar del no-res la Barcarola, 
balancejant-se, transparent,  
com mai l’havia interpretat abans,
i després d’escoltar-la ens vam quedar quiets,
vam aprendre el silenci.
L’endemà, se’n va anar de casa.
Recordo la mare plorant
a l’hora de dinar, la mà del pare
tancant de cop la tapa del piano,
el sanglot de metall inconsolable.
Va caldre temps per apagar la música.
Jo seguia sentint les notes fràgils
des dels respiradors, a les parets i al sostre,
al passadís fosc, per les canonades,
sota l’aigua del bany.
			       Quan va desaparèixer,
va arribar un nou silenci, però no el de l’absència,
sinó un silenci intens més enllà del record
que podíem palpar en cada cop de porta,
en el batre de truites i el traginar de plats
i bombones, la veu que em cridava a sopar,
els discursos per televisió, 
i retalls de converses, discussions i rialles
flotant sobre els balcons d’un bloc de barri.
Fins i tot quan ja no la trobava a faltar,
podia escoltar el buit
que s’havia oblidat a casa nostra,
al deixar enrere la ciutat cendrosa
buscant una altra casa
o una altra mena de felicitat.
Callat, el pare feia els passatemps,
i la mare cantava, mentre endreçava el pis,
la mateixa cançó recomençada.
Jo llavors no ho sabia, però havia enterrat,
com van enterrar el cor de Chopin a Varsòvia, 
el cor d’un nen en un piano 
aquell dia de juny,
quan la meva germana va marxar
i ens va deixar allà, sols.

(Translation ‘bridge’ into English by San Abrams)

CHOPIN’S HEART
I remember my sister’s fingers
on the black and waxen keys
of the piano at home, 
her tiny feet on the pedals 
walking softly, 
as if they were passing over a dream. 
Every afternoon, she learned to play 
Chopin, over and over again, 
while I did homework or played 
on the floor beside her, 
below her long ponytail 
and a heaven of sheet music. 
Every evening, nocturnes were born 
from the wooden hammers, we heard them nesting 
in the corners of that rented apartment from the seventies, 
gliding at the late hour 
like resplendent birds nearing the abyss. 
One day in June, while grandmother 
rinsed strawberries in the kitchen, 
the Barcarole surfaced from the void, 
shifting, transparent, 
as she had never performed it before, 
and after listening we were quiet, 
we learned silence.
The following day, she left home. 
I remember mother 
crying at lunch time, father’s hand 
putting down the piano cover, 
the inconsolable metal sobs.
It took time for the music to stop. 
I could still hear the fragile notes 
from the walls, the ceiling, through the vents, 
down the dark hall, the water pipes, 
under the running bath. 
When it finally went, 
a new silence appeared, not that of absence, 
but an intense silence beyond memory, 
one we could hear when a door was shut, 
eggs were beaten and dishes were cleared, 
heaters moved, a voice called me to the table, 
speakers came on TV, 
and bits and pieces of talk, arguments and laughter 
floated over the balconies of tenement houses. 
Even when I didn’t miss her anymore, 
I could hear the emptiness 
she left behind at our house 
when she quit the ashen city 
in search of another home 
or another kind of happiness. 
Silently, father worked out his puzzles, 
and mother sang, as she tidied the house, 
the opening of the same song. 
I didn’t know it then, but I had buried, 
as they buried Chopin’s heart in Warsaw, 
a child’s heart in a piano 
that day in June 
when my sister departed 
and left us there, all alone. 

(Finnish translation by Merja Virolainen)
CHOPININ SYDÄN 
Muistan siskoni sormet 
kotimme pianon 
mustilla ja vahankelmeillä koskettimilla, 
pikkujalat polkimilla 
astelivat varoen 
kuin etenisivät pitkin unelmaa.  
Hän opetteli iltapäivisin soittamaan 
Chopinia, uudestaan ja uudestaan, 
minä tein läksyjä tai leikin 
lattialla vieressä, 
pitkän poninhännän 
ja nuottitaivaan alapuolella. 
Puiset vasarat synnyttivät illoin nokturneja, 
kuulimme, miten ne pesivät 
sen seitsemänkymmentäluvun vuokratalon nurkissa, 
liitelivät vielä myöhään 
kuin valoa hohtavat linnut rotkon yllä. 
Eräänä kesäkuun päivänä, kun mummi 
huuhteli keittiössä mansikoita, 
tyhjästä hulvahti Barcarola, 
keinahteli läpinäkyvänä, 
hän soitti toisin kuin koskaan ennen, 
ja sen kun kuulimme, vaikenimme, 
opimme hiljaisuuden. 
Seuraavana päivänä hän lähti kotoa.  
Muistan, miten äiti itkeskeli 
lounasaikaan, isän käsi 
löi kiinni pianon kannen, 
lohduttoman metallinyyhkeen.  
Musiikilta vei aikansa vaieta. 
Kuulin yhä hauraat sävelet 
ilmanvaihtoaukoissa, seinissä ja katossa, 
hämärässä käytävässä, vesijohdoissa, 
kylvyssä veden alla. 
                                               Kun se katosi, 
sen sijaan ilmestyi uusi hiljaisuus, ei poissaolon 
vaan väkevä hiljaisuus muiston tuolta puolen, 
kuulimme sen, kun ovi kolahti, 
kun munia vatkattiin, kun astioita 
ja kaasulämmittimiä keräiltiin pois, 
kun ääni kutsui minut illalliselle, 
televisiossa väiteltiin 
ja keskustelun, väittelyn ja naurun katkelmia 
ajelehti yli kerrostalolähiön parvekkeitten. 
Vaikka olin lakannut jo kaipaamasta, 
kuulin yhä sen tyhjyyden 
jonka hän jätti kotiimme 
kun lähti tuhkaisesta kaupungista  
etsiäkseen toisen kodin 
tai toisenlaisen onnellisuuden. 
Isä täytteli vaiti sanaristikoita, 
äiti lauloi kun siivoili, 
aina saman laulun alkua. 
En tajunnut sitä vielä silloin, 
mutta lapsen sydän sai hautansa pianosta 
kuten Chopinin sydän Varsovasta  
sinä kesäkuun päivänä, 
kun sisko lähti, 
hylkäsi meidät yksin. 

(Translation into Galician by Yolanda Castaño)
O CORAZÓN DE CHOPIN
Recordo os dedos da miña irmá
sobre as teclas negras e céreas
do piano da casa, 
os seus pés miúdos sobre os pedais 
camiñando lenemente,
coma se pasasen por riba dun soño.
Cada tarde, ela aprendía a tocar a
Chopin, unha e outra vez,
mentres eu facía os deberes ou xogaba
no chan ao seu carón, 
baixo a longa cola do seu cabelo
e un ceo de pentagramas.
Cada serán, os seus nocturnos nacían
dos marteliños de madeira, sentiámolos aniñar
polos recantos daquel piso de aluguer dos setenta,
planando nas horas baixas
coma brillantes paxaros ao bordo do abismo.
Un día de xuño, mentres a avoa
lavaba amorodos na cociña,
emerxeu da nada a Barcarola, 
bambeándose, transparente,  
como nunca antes a interpretara,
tras escoitala ficamos calados,
aprenderamos o silencio.
Ao día seguinte, marchou da casa.
Lembro a nosa nai chorando
á hora de xantar, a man do noso pai
pechando de golpe a tapa do piano,
o salouco de metal inconsolable.
Levou tempo parar a música.
Eu seguía sentindo as notas fráxiles
dende os respiradoiros, nas paredes e o teito,
polo escuro corredor, polas tubaxes,
baixo a auga do bañeira.
			       Cando por fin desapareceu,
chegou un novo silencio, pero non o da ausencia,
senón un silencio intenso máis alá da lembranza,
que podiamos apalpar tras portas que se pechan,
no bater de ovos e o trasfegar de pratos
e bombonas, a voz que me chamaba a cear,
os discursos na televisión, 
e anacos de conversas, discusións e tamén risos
aboiando sobre os balcóns dun bloque de apartamentos.
E mesmo cando deixei xa de botala de menos,
podía escoitar o baleiro
que deixara esquecido pola casa,
ao deixar atrás a cidade cincenta
na procura dun fogar distinto
ou outro xeito de felicidade.
Calado, o pai facía pasatempos,
e a nai cantaba mentres recollía o piso
a mesma canción recomezada.
Eu non o sabía aínda, pero daquela xa enterrara,
como enterraron o corazón de Chopin en Varsovia, 
o corazón dun neno nun piano 
aquel día de xuño,
cando a miña irmá marchou
e deixounos alí, sós.

(Translation into Russian by Sergej Timofejev)

Сердце Шопена

Я помню пальцы моей сестры
на чёрных и восковых клавишах
домашнего пианино,
её ноги ступали
по педалям тихо,
как если бы они шествовали через сон.

Каждый день она училась играть
Шопена, снова и снова,
пока я делал домашние задания или играл
на полу рядом с ней,
под её длинными волосами
и небесами нотных листов.

Каждый вечер ноктюрны рождались
из деревянных молоточков,
мы слышали, как они гнездились
в углах съёмной квартиры семидесятых годов,
скользили в поздний час
как великолепные птицы, приближающиеся к пропасти.
Однажды в июне, когда бабушка
мыла клубнику на кухне,
Баркарола всплыла из пустоты,
качающаяся, прозрачная –
она никогда не исполняла её так прежде,
и когда музыка кончилась, мы продолжали молчать,
мы узнали, что такое тишина.

На следующий день она ушла из дома.
Я помню мать,
плачущую за обедом, руку отца,
хлопающую крышкой пианино,
безутешные рыдания металла.

Потребовалось время, чтобы музыка прекратилась.
Я ещё слышал хрупкие отзвуки
от стен, потолка, через вентиляционные отверстия,
в тёмной прихожей, в водопроводных трубах,
под водой в наполняющейся ванне.

Когда же и они исчезли,
явилась новая тишина, не та, что сродни отсутствию,
но напряжённая тишина, уставившаяся в затылок воспоминанию,
та, которую можно услышать, когда дверь закрыта,
яйца взбиты и тарелки вымыты,
баллоны с газом передвинуты, голос позвал меня к столу,
политиканы заговорили по телеку,
и кусочки и обрывки разговоров, споров и смеха
плывут над балконами многоквартирных домов.
Даже когда я больше не скучал по ней,
я слышал пустоту
которую она оставила в нашем доме
когда она ушла из пепельно-серого города
в поисках другого дома
или другого вида счастья.

Молча отец справлялся со своими кроссвордами,
а мать пела, пока убирала дом,
начало одной и той же песню.
Я не знал ещё тогда об этом, но я похоронил,
как когда-то похоронили сердце Шопена в Варшаве,
сердце ребенка в пианино,
когда она уехала
и оставила нас там позади,
в одиночестве.